NepalFlag

वि.सं:

नेपाल संवत: ११४५ कछलागा षष्ठी - २१

परिचय

परापुर्वकालदेखि नै एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा खबर आदान-प्रदान गर्न चिठ्ठीपत्रको प्रयोग भएको पाइन्छ।तिनताक खासगरी राजा महाराजाहरुको दरवारमा समाचार तथा सूचना आदान-प्रदान गर्न परेवा, बाज, घोडा जस्ता पशु पंक्षिहरुको प्रयोग भएको किंवदन्ती पाईन्छ।संस्थागत रूपमा हुलाकको स्थापना सँगै चिठ्ठीपत्र पुर्याउने कार्य प्रणालीगत रूपमा हुलाकबाटै हुँदै आएको देखिन्छ।

हुलाक भन्नासाथ सामान्य चिठ्ठीपत्रहरु आदान-प्रदान गर्ने कार्यलाई नै बुझिन्छ।हुलाक सेवा भन्नाले चिठ्ठीपत्र तथा प्याकेजहरु एक स्थानबाट अर्को स्थानमा पठाउने एक प्रणाली भन्ने बुझिन्छ ।व्यक्तिगत तथा अन्य सबै प्रकारका चिठ्ठीपत्र, कानूनले निषेध गरे बाहेकका सामग्रीहरु (समाचार पत्र, किताब, पत्रिका, साहित्यिक सामग्री तथा अन्य व्यापारिक सामग्री) विश्वको एक स्थानबाट अर्को स्थानमा पुर्याउने कार्य नै समग्रमा हुलाक सेवा हो ।

विश्वमा सन् १६६० मा बेलायतका तत्कालीन राजा चार्लस् द्वितीयले - General Post Office स्थापना गरेको इतिहाँस भेटिन्छ ।नेपालमा चिठीपत्र मार्फत खबर, सूचना र समाचार आदान-प्रदानगर्नहुलाक सेवाको शुरुवात प्राचिन समयमा नै भएता पनि व्यवस्थित रुपमा तत्कालीन राणा प्रधानमन्त्री रणोदिप सिंहको पालामावि.सं. 1935 मा स्थापित नेपाल हुलाक घरबाट प्रारम्भ भएको हो ।नेपालको हुलाक सेवा विश्व हुलाक संघ तथा एशिया तथा प्रशान्त क्षेत्रीय हुलाक संघको सन् १९७४ मा सदस्य भएकोले नेपालका हुलाक सम्बन्धी कानूनका साथसाथै हुलाक सम्बन्धी अन्तरार्ष्ट्रिय मापदण्ड, मार्गदर्शन, सम्झौता, समझदारी तथा कन्भेन्सन तथा विश्व हुलाक संघका हुलाक प्रणालीहरु पालना गरी हुलाक सेवा सञ्चालन गर्दै आएको छ ।

सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालय मातहत हुलाक सेवा विभाग अन्तर्गत रहेको यस हुलाक निर्देशनालय, धनुषा अन्तर्गत 7 वटा जिल्ला हुलाक कार्यालयहरु, १२८ वटा पालिका हुलाकहरु र 00 अतिरिक्त हुलाक कार्यालय रहेका छन् ।

हुलाक निर्देशनालयका मुख्य कार्यहरु;

प्रचलित कानून र अन्तराष्ट्रिय सन्धी सम्झौताका आधारमा नेपाली जनतालाई शीघ्र तथा विश्वसनीय रुपमा चिठ्ठीपत्रमा पहुँच कायम गर्नु यस निर्देशनालयको प्रमुख कार्य हो ।यसका साथै यस निर्देशनालयका अन्य कार्यहरु देहायबमोजिम छन् ।